Januari - Louwmaand

Januari is een stille, rustige tuinmaand, met een gemiddelde temperatuur van 2 graden. Dit lijkt wel redelijk maar de hoogste en laagste temperatuur op een dag kan makkelijk zo’n 20 graden uit elkaar liggen. Het is geen maand die lokt om allerlei tuinwerkzaamheden te beginnen.

Geniet van de mooie plaatjes in de tuin. Fraaie takkensilhouetten, gekleurde takken of allerlei planten die in de sneeuw groen zijn, bessen dragen of zelfs nog bloeien. Ook is het is nu de ideale periode om rustig allerlei zaadcatalogi door te kijken en een lijstje te maken van de soorten die je wilt kopen om over enkele maanden te zaaien. Maak een teeltplan waarin je de planten intekent en rekening houdt met de vruchtwisseling. Mocht je grootse plannen voor de tuin hebben, dan kun je deze wijzigingen nu gelijk meenemen en op je gemak uitwerken. Verder, staan er nog klusjes open, zoals het reinigen en onderhouden van gereedschap of het plaatsen en herstellen van afscheidingen, tuinhuisjes, boompalen, etc.. dan is nu het moment aangebroken.

Het best kun je deze maand een grondmonster laten onderzoeken. De voedingstoestand van de bodem met bijbehorend advies is dan tijdig bekend voor het komende teeltseizoen. Particulieren kunnen hiervoor onder andere terecht bij het AVVN.

De Moestuin

Als je bomen hebt gesnoeid, haal je uit de berg takken het rechte rijshout die je wil gebruiken om als steun te gebruiken in de moestuin het komende jaar. Op het steunhout van het voorbije jaar zitten mogelijk ziektekiemen, schimmels en dergelijke. Je gooit deze dan ook best weg. Het overige snoeiafval versnipper je met een snoeischaar of hakselaar voor op de composthoop. Rijpe compost of reeds goed verteerde stalmest mag worden verdeeld over de percelen. Deze organische materialen zijn nuttig als voeding voor uw planten, maar tevens minstens even interessant voor het verbeteren van de bodemstructuur. Om de stalmest / compost open te spreiden mag u gerust over de bevroren grond lopen. De vol geladen kruiwagens zullen zelfs beter rijden op de harde ondergrond en zodoende ook geen structuurbederf veroorzaken. Als het weer het toelaat (niet nat en niet vriezen), kun je de moestuin verder omspitten. Zeker als je over kleigrond beschikt is het goed tijdig te spitten zodat de vrieskou de kluiten stuk kan vriezen. Dek de omgespitte grond af met een folie zodat de structuur niet te snel in klinkt en de bodem droger en warmer is tegen het voorjaar.

Maak een plantindeling voor het komende groeiseizoen. Hou hierbij rekening met de gewasindeling en wisselteelt.

• Ga verder met het oogsten van uw wintergroenten zoals spruiten, winterprei, knolrapen, schorseneren en pastinaak.
• Rooi de resterende koolplanten en voer de stronken af ter voorkoming van knolvoet.
• Is de rabarber te groot geworden dan kan hij nu in zijn geheel worden opgenomen en gedeeld. De buitenste stukken (de jongste delen) kunnen weer worden uitgeplant. Gebruik in het plantgat voldoende oude verteerde mest want rabarber is een grote eter. Pot een deel op in een bloempot als je al over enkele weken wil genieten van verse rabarberstelen.
• De zeer vroege aardappelen moeten enkele weken voorkiemen vooraleer ze uit te poten op het veld. Hiertoe wordt het pootgoed opengelegd in bakjes in een plaats met veel licht, bij een temperatuur van 10°C. Dit om de ogen te doen uitlopen en scheuten te vormen die kort en stevig zijn. Grote pootaardappelen geven veel kleine aardappelen en kleine pootaardappelen geven minder grote aardappelen. Dit komt doordat een kleine poortaardappel minder ogen heeft en dus minder knollen gaat maken.
• Aardbeien vriezen gemakkelijk op. Dit wordt voorkomen door tussen de planten ruige mest, compost of bladaarde te strooien. Zorg wel dat de halzen van de aardbeien vrij blijven. Zet de composthoop nog een keer om zodat deze los en luchtig is waardoor het composteringsproces sneller verloopt en de hoop in het voorjaar goed verteerd is.
• Controleer in de kas of alle isolatie nog onbeschadigd op zijn plaats zit. Gaten veroorzaken warmteverlies en een onnodig hoge energiefactuur.
• Blijf het onkruid hakken en wieden tijdens vorstvrij weer.
• Reinig zaaibakjes en potjes.
• Vroege groenten zoals veldsla, radijsjes en spinazie kunnen reeds in de kas, plastiektunnel of koude bak worden gezaaid.

De fruittuin

Het is een goede periode om de fruitboomstammen met een schuurborstel af te wrijven zodat alle ongewenste insecten en hun eitjes die zich onder loszittende schors verschuilen verwijderd worden. Om ze grondig aan te pakken moet je een winterbehandeling geven met bv Sun Spray 7 E op basis van milieuvriendelijke minerale olie, een insecticide ter vervanging van het vroeger gevaarlijke vruchtboomcarbolineum, met een goede werking ter bestrijding van overwinterend ongedierte zoals de
wintereitjes van mijten, bladluizen, schildluizen en wantsen. De olie werkt als contact-gif voor mijten en insecten in alle stadia, maar vooral op de eieren. Het product kan bladverbranding veroorzaken en wordt daarom gebruikt voordat de bladeren ontluiken, vandaar ook de dikwijls gebruikte omschrijving ‘winterolie’.

Vogels kunnen in de winter veel schade aanrichten in de boomgaard. Vooral de opzwellende bloemknoppen staan op het menu van goudvinken. Bescherm uw fruitbomen en bessenstruiken waar mogelijk met netten of vliesdoeken zodat de vogels er niet bij kunnen.

Bij goed vorstvrij weer is het ideaal om fruit en andere bladverliezende struiken en bomen aan te planten. Uiteraard nog niet planten als de grond bevroren is. Als het niet vriest kunnen de  fruitbomen ook gesnoeid worden. Hou bij de snoei van rode en witte bessen 5 tot 7 meerjarige harttakken per plant aan. Zwarte bessen bloeien op eerstejaars hout. Houd hiervan 6 tot 7 scheuten aan. Bij kruisbessen vooral in het hart de oudste takken wegsnoeien. Dunne takjes en grondscheutjes moeten resoluut worden weggenomen Kiwi's en druiven snoeien mag deze maand nog gebeuren. Daarna komt de sapstroom op gang en mag je zeker de druiven niet meer snoeien.